پزشکی هسته ای :
پزشکی هستهای ( Nuclear Medicine ) شاخهای از فیزیک پزشکی و پرتو نگاری مولکولی است که از خواص هستهای مواد (مثل رادیو ایزوتوپ ها ) برای تشخیص و درمان بیماریها استفاده میکند. داروسازی هستهای نیز به این شاخه از علوم پایهٔ پزشکی کمک میکند.
ویژگی پزشکی هستهای در این است که توانایی ارایه دادن اطلاعات تصویری از فرایندها و عملکردهای متابولیکی بدن را دارد در صورتیکه دیگر مدالیتههای تصویر برداریهای پزشکی همانند مقطع نگاری رایانه ای و ام ار آی عموماً اطلاعات ساختاری و آناتومیکال تولید میکنند.
پیشینه
نخستین آزمایش استفاده از تزریق رادیو ایزوتوپ در تصویربرداری از یک انسان، توسط هرمان ال بلومگارت و سوما وایس ازدانشگاه هاروارد انجام گرفت. این آزمایش در سال 1927 و به کمک یک اتاقک ابری و رادون انجام گرفت . هل انگر در سال 1958 دوربین هل انگر را در دانشگاه برکلی ابداع کرد . همچنین استفاده از رادیو ایزوتوپ تکنیتیوم-99m در 1964 توسط تیم متشکل از پل هارپر و نیز رابرت بک از دانشگاه شیکاگو باعث ایجاد نقطه عطفی در تاریخ فیزیک پزشکی و پزشکی هستهای گردید.
پزشکی هسته ای در ایران
استفاده از مواد پرتوزا در پزشکی در ایران با سنجش مقدار یُد رادیواکتیو در سال 1339به وسیله یک شمارشگر گایگر در آزمایشگاه پیمان مرکزی دانشکده علوم پزشکی تهران آغاز گردید. در این راستا، یک کارشناس بریتانیایی به نام Malcolm Cuthbert Nokes سهم بزرگی در پیشرفت کار پزشکی هستهای در ایران ایفا کرد. با یاری وی، دکتر نظام مافی برای اولین بار در سال ۱۳۴۰ با یک پویشگر تیروئید، تحقیقاتی را به انجام رسانید و پایههای پزشکی هستهای را در ایران بنا نهاد . در سال 1346، مرکز پزشکی هسته ای و تحقیقات غدد مترشحه داخلی دانشگاه تهران تاسیس شد که در واقع اولین و قدیمی ترین مرکز پزشکی هستهای کشور محسوب میشود. امکانات این بخش در آن زمان در حد یک دستگاه دوربین انگر بود که تدریجاً مجهزتر گردید.
|